Blij dat ik lees

In het NRC Handelsblad wordt op de negende november 2004 een cd besproken met de waarschuwing dat het ‘voor conservatieve liefhebbers van het lied even wennen is’. Het gaat om de ‘Kruidvat’-cd met Roberts Schumanns (1810-1856) liederencyclus Dichterliebe. De uitvoering is in handen van de bariton Ernst-Daniël Smid. Hij wordt begeleid door pianist Roger Braun. Voor de recensie tekent Mischa Spel. De recensent geeft nogal hoog op over de cd. Gelet op de grote waarde die velen toekennen aan het geschreven woord een paar woorden over deze cd-productie in Preludes Leestrommel.

Het is niet het vocale raffinement van de ‘populaire Tros-bariton’ dat Spel bejubelt, nee, het zijn de teksten die haar zo aanspreken. Dat zijn wat is gaan heten ‘hertalingen’. Ze komen uit de pen van de Nederlandse liedjeszanger Jan Rot. Die vergreep zich eerder al aan Schuberts Winterreise. Mijn reactie op dat debiliseren van Schuberts meesterwerk vond een plek in het muziektijdschrift Luister én leverde een klagende reactie op van de hertaler. Ik zou niet kunnen luisteren, ‘maar dat komt in uw kringen wel vaker voor’, was toen het verwijt. Rot vond destijds een bondgenoot in óók NRC-er Kasper Jansen. Die omschreef Rots arbeid ‘als een doorbraak in de Hollandse uitvoeringsgeschiedenis van dit elitaire topkunstrepertoire’. Goede genade, was mijn gedachte toen.

Mischa Spel schrijft over de Dichterliebe dat Rot op aanstekelijke wijze met de klank van het Nederlands speelt. Heinrich Heine (de oorspronkelijke dichter) zou het zo gedaan kunnen hebben. Dat is een gotspe. Ter illustratie één van de Rot-teksten:

De bloempjes de bijtjes, de kalfjes in weitjes,
In mei ben je blij met die rijmelrijtjes.
Maar mij de lange ij, wat denkt ze van mij,
Want het blijft bij gevlei en een schijnvrijpartijtje,

Ik wijs op lammetjes en geitjes,
Ik zei: “Ben jij bij met de bloempjes en bijtjes.”
Het lijkt je een eitje?
Een hand op haar dijtje?
Kijk uit, want ze mijdt je een tijdje!

heine

Heinrich Heine dichtte ooit deze regels:

Die Rose, die Lilie, die Taube, die Sonne,
Die liebt’ ich einst alle in Liebeswonne.
Ich lieb’ sie nicht mehr, ich liebe alleine
Die Kleine, die Feine, die Reine, die Eine.

Sie selber, aller Liebe Wonne,
Ist Rose und Lilie und Taube und Sonne.
Ich liebe alleine
Die Kleine, die Feine, die Reine, die Eine.

Lees ik Heine, ben ik blij te kunnen lezen. Hoor ik Schumann uit de mond van Christoph Prégardien, Stephan Genz of Wolfgang Holzmair, ben ik blij te kunnen luisteren. Dat Rot hertaalt past in deze tijd van versimpeling. Dat een krant die zich profileert als de ‘slijpsteen voor de geest’ daar herhaaldelijk positieve aandacht aan schenkt is een veeg teken.
Op zijn website schrijft Rot: ‘Kruidvat-cd’s kosten bijna niks ( 3,69 euro!!), maar zijn snel uitverkocht!’
Dat blijkt gelukkig mee te vallen. Bij mijn plaatselijke drogist liggen ze hoog opgestapeld voorzien van de sticker ‘25% kassakorting’. Zo wordt in Baarn slechts € 2,75 voor de Rot-cd betaald.
De cd bevat naast het werk van Rot ook de originele versie van Schumanns Dichterliebe. Dat zou een pluspunt kunnen zijn ware het niet dat Smids bariton hier wel erg veel roet in het eten gooit. Voor het geval u mocht betwijfelen aan het oordeel van een conservatief liefhebber leg dan uw oor te luisteren via www.janrot.nl, maar weet dat u gewaarschuwd bent.