Commentaar bij de bekendmaking van de Prelude Classical Music Awards 2007
Bij de introductie van de compact disc als geluidsdrager in 1982/83 werd dat zilveren schijfje gezien als hét ideale medium om kwalitatief hoogwaardige muziek op vast te leggen. In de praktijk bleek dat ook zo het geval te zijn. De cd zorgde wereldwijd voor een geweldige opleving van de klassieke muziekverkopen. Nu, 25 jaar later, is de positie van de klassieke cd in een volstrekt ander vaarwater terecht gekomen. Sommigen stellen zelfs op korte termijn de dood van de klassieke cd-schijf in het vooruitzicht. Overdreven? Ik vrees van niet. Kijkt u maar eens om u heen. Hoe is het aantal in klassieke muziek gespecialiseerde cd-winkels niet geslonken. Net als bij de popmuziek het geval is, vindt vandaag de dag de verspreiding van klassieke muziek meer en meer in gecomprimeerde vorm haar weg – al dan niet legaal gedownload – via het internet.
Daarbij komt dat het ooit de normaalste zaak van de wereld was om een bij oom Henk gehoorde klassieke cd die je wel aanstond zelf ook aan te schaffen. Tegenwoordig gaat dat anders. Oomlief brandt gewoon even een kopietje voor je. Ja, je bent toch zeker geen dief van je eigen portemonnee!
En zegt u nou zelf, zit u te wachten op de tweehonderdzoveelste uitvoering van een van de negen symfonieën van Beethoven of op nóg een middle of the road vertolking van Vivaldi’s Quattro Stagioni die het aantal opnames van deze concertjes stuwt in de richting van de vijfhonderd? Ik zeg hier niets over de kwaliteit van de werken van Antonio Vivaldi, sterker nog die prijs ik hoog. Als lid van de eenmansjury van de Prelude Classical Music Awards 2007 liet ik dit jaar maar liefst een drietal titels met werken van de componist in de prijzen vallen.
Grote cd-producenten delfden hun eigen graf
De ooit fameuze klassieke cd-producenten als Decca, Deutsche Grammophon, EMI, Sony en Warner verkeerden lange tijd in de veronderstelling dat bomen wél tot in de hemel groeiden. Zij overvoerden de markt met steeds weer nieuwe en/of heruitgebrachte versies van met name standaardwerken. Op respectabele sublabels als L’Oiseaux Lyre (Decca), Archiv (DGG), Das Alte Werke (Warner) en Vivarte (Sony) verschenen ooit baanbrekende uitgaves in de categorie ‘historische uitvoeringspraktijk’. Die tijd ligt inmiddels ver achter ons. De ‘majors’ houden zich nu nog enigszins staande door het in verzameldozen proppen van opnames van weleer. Ze worden al dan niet in licentie vergeven voor spotprijzen en bovendien in de markt gezet door branchevreemde kanalen. De reguliere handel mag het nog even doen met andere actievormen. Zo biedt zij bijvoorbeeld de ‘Kroonjuwelen’ van Universal Music in steeds ‘wegens succes verlengde acties’ aan voor minder dan de helft van de reguliere prijs.
Wat er nog aan nieuwe klassieke cd’s wordt uitgebracht door de beursgenoteerden is voornamelijk voorbehouden aan vertolkingen van door de media gehypte supersterren waarbij zwoele oogopslagen en laag uitgesneden decolletés bepalender lijken te zijn dan de muzikale inhoud. En wat te denken van de niet klassieke maar wél als zodanig geboekte cd-producties van sterren als Sting en Anne Sofie von Otter die al crossoverend de dingetjes mogen doen die ze altijd al op hun verlanglijstjes hadden staan…
Leve de klassieke cd!
Is een en ander nu reden om het hoofd in de schoot te leggen? Welnee! Ik ben ervan overtuigd dat er voor kleine, exclusieve cd-producenten nog wel degelijk een goede toekomst is weggelegd. Zij dienen slechts kwaliteit zwaar te laten wegen en zich in hun repertoirekeuze te laten leiden door gezond verstand. Voor alles geldt dat een nieuw uitgebrachte cd wat repertoirekeuze en uitvoering betreft iets moet tóévoegen aan de bestaande catalogi. Dergelijke opnames zullen wereldwijd zonder twijfel de interesse op weten te wekken bij een exclusieve groep van liefhebbers die mijns inziens te vaak misprijzend als ‘elitair’ wordt geduid. Met Prelude wil ik die elite graag bedienen. Niet vanuit de zorg dat aandeelhouders tevreden gesteld moeten worden maar – hoe sentimenteel het ook moge klinken – uit liefde voor de muziek.
De in 2001 in het leven geroepen Prelude Classical Music Award is óók bedoeld als een stimulans voor kleinschalige initiatieven als in de regels hierboven beschreven.