Het aantrekkelijke van een column is, dat je je als schrijver wat minder aan journalistieke gebruiken hoeft te houden. Zo zal een parlementair verslaggever zich in het weergeven van een kamerdebat er voor hoeden een politicus tot de grond toe af te branden. En een redacteur buitenland bedenkt zich wel drie keer alvorens hij op persoonlijke titel de Amerikaanse president George Bush afschildert als een ordinaire oorlogshitser. Een columnist kan zich gewoonlijk meer vrijheden permitteren.
Wat dat betreft doet de column tegenwoordig in veel opzichten denken aan het proza dat een cd-recensent afscheidt. Die mag zich bij het beoordelen van een cd óók van alles veroorloven. Neem bijvoorbeeld Anthony Fiumara. Hij bespreekt klassieke cd’s onder andere in het dagblad Trouw en het muziektijdschrift Luister. In het februarinummer van Luister laat hij zich uitermate geringschattend uit over een cd met strijkkwartetten van Michael Nyman in een uitvoering door The Lyric Quartet. Dat Fiumara niets met Nymans muziek opheeft mag. Per slot van rekening hoef je mij ‘s nachts niet wakker te maken voor de cd ‘Baby needs Baroque’. De bewoordingen die hij kiest om zijn ongenoegen over de muziek van de Engelse componist kenbaar te maken overstijgen echter het betamelijke. Een paar van zijn zinnen wil ik u niet onthouden. “[…] daar is deze opname met The Lyric Quartet – wat een naam – zeker geen verbetering van. […] dat betekent bij Nyman: behang. Twee maten componeren en die 500 keer laten herhalen, van dat werk. […] De strijkkwartetten worden gierend vals gespeeld […] als je een willekeurig winkelcentrum bezoekt hoor je betere muzak.” Wat zal de recensent gegniffeld hebben toen hij deze woorden via Outlook Express verzond naar Luister.
Het gaat er mij niet om, dat ik de Nymans muziek en de betreffende cd toevallig wél mooi vind, een mening die gedeeld wordt door een van Fiumara’s collega’s van de Engelse Gramophone (dec. ‘02; ’Fine playing serves to highlight the lyrical, compassionate side of Nyman’s music’), het zijn de bewoordingen die de recensent kiest. Los hiervan vraag ik me af, waarom de hoofdredactie van Luister een cd laat bespreken door iemand die absoluut geen affiniteit heeft met de opgenomen muziek. Ik heb weinig op met muziekjournalisten als Anthony Fiumara. Hij hoort wat mij betreft thuis in het rijtje recensenten, waar ik ooit in Vrij Nederland (nov. ‘99) over schreef, dat zij liever lui dan moe zijn. Om dat laatste te illustreren hoef ik alleen maar een blik te werpen in de Trouw van 6 februari 2003. Zijn recensie daar begint met de woorden: ”Wat een prachtige uitgave!’, was de eerste gedachte die ik had toen ik deze cd zag staan. […] is namelijk uitgegeven als mooi vormgegeven en goed gedocumenteerd boekje met harde kaft. Zoveel zorg, liefde en toewijding kom je niet zo vaak tegen in cd-land.”
We schrijven nota bene 2003! Cd-labels als Alpha, AliaVox, Astrée en Arcana, ik houd het maar even bij merken die met een ‘a’ beginnen, geven al jaren hun producties uit in de verpakkingsvorm welke Fiumara beschrijft. Waar was u in die voorbije jaren meneer de recensent?
Er zijn recensenten die hun dagen als volgt doorbrengen. Ze worden wakker als de postbode aanbelt om het dagelijkse pakketje gratis recensie-cd’s af te geven. Onder het genot van een kopje koffie bekijken ze de buit van de dag. Het overgrote deel van de cd’s wordt als niet interessant voor de eigen cd-collectie terzijde geschoven. Slechts een enkele cd wordt er uitgepikt om als onderwerp van bespreking te dienen. Meestal is dat een product uit de koker van een grote cd-maatschappij, een bevriend distributeur of musicus óf betreft het repertoire waarmee de recensent bij de lezers zijn eigen kennis kan etaleren.
Journalistiek speurwerk naar bijzondere cd-uitgaven in de bakken van klassieke cd-winkels is er niet bij. De winkels die de heren bezoeken, behoren toe aan bevriende cd-handelaren. Daar kunnen ze hun gratis verkregen cd’s verpatsen.
Het zo lyrisch beschreven ‘cd-tje met de harde kaft’ zag Anthony Fiumara waarschijnlijk staan in de advertentie op pagina 51 van het eerder genoemde Luister-nummer. Een bij Tatlin Records neergelegde vraag om een gratis recensie-exemplaar werd per omgaande beloond. En dan is een verwijzing in de bespreking naar Tatlins website, waar de cd met korting te koop wordt aangeboden, een kleine moeite.