Even waande ik mij in het barokke Napels…

Afgelopen zaterdagavond (6 december) waande ik mij voor anderhalf uur in het barokke Napels van Nicolò Porpora (1686-1768), de componist die naast het produceren van opera’s ook zijn sporen verdiende als zangpedagoog. Tal van met een sopraanstem gezegende jongetjes volgden, na een ingrijpende medische ingreep te hebben ondergaan, bij hem een opleiding. Sommigen wisten door te breken, maar velen gingen een gehandicapte toekomst tegemoet zonder uitzicht op een glanzende carrière. Tot degenen die wel wisten door te breken behoorden de Italianen Carlo Broschi (1705-1782) en Gaetano Majorano (1710-1783). Die maakten onder de artiestennamen Farinelli en Caffarelli respectievelijk als soprano castrato en mezzista hun opwachting in alle vooraanstaande opera- en vorstenhuizen van Europa. Behalve in Frankrijk dan, daar zag men liever geen mannen in vrouwenrollen optreden. Tal van componisten schreven speciaal voor beide heren aria’s waarin ze konden schitteren. Een in 1995 onder regie van de Belg Gérard Corbiau geproduceerde speelfilm over het leven van Faranelli schetst een romantisch beeld van het enthousiasme waarmee de stemkunstenaar werd onthaald door het publiek. De rol van Farinelli wordt in de film fraai vertolkt door acteur Stefano Dionisi. De door hem geplaybackte zangstem kwam tot stand door de stemmen van de Amerikaanse contratenor Derek Lee Ragin te mengen met die van de Poolse sopraan Ewa Mallas-Godlewska. Mocht u de film niet kennen – het blijft een aanrader – biedt YouTube wellicht uitkomst.

Terug naar zaterdagavond 6 december. Dankzij een Thalys-weekeindretour treinde ik voor een concert naar Parijs. In de serie Les Grandes Voix trad in de Salle Gaveau de Argentijn Franco Fagioli op. Samen met de door Alessandro de Marchi geleide Academia Montis Regalis bracht de zanger aria’s uit opera’s van Nicolò Porpora. Al eerder stak ik mijn lof voor Fagioli niet onder stoelen of banken bij twee door het Franse cd-label Naïve uitgebrachte producties (Arias for Caffarelli & Porpora il Maestro), maar hem in levende wijze aan de slag horen was een ander feest. Hij weet in dit barokke bel canto repertoire techniek, invoelingsvermogen, volume en stembeheersing op een geweldige wijze een plaats te geven. Dat zijn gebaartjes en gelaatsuitdrukkingen – sommigen dichten hem Bartoli-gedrag toe – mij wat overdreven voorkomen, heeft mijn pret niet gedrukt: hier zong in alle toonaarden de meester! Hoogtepunt van de avond was wat mij betreft het blokje met de aria’s Destillatevi o cieli (uit Il verbo in carne) en Con alma intrepida (uit Meride e Selinunte) waarmee het programma na de pauze opende. Beide aria’s hier van de cd geplukt geven hier een indruk van:

Caffarelli

Voor de speelfilm Farinelli moest de computer worden ingezet om de stemmen van een contratenor en sopraan te mixen. Ingeval het tot een film over het leven van Caffarelli mocht komen, kan zonder poespas de stem van Fagioli worden ingezet en hoeft er bovendien niet gezocht te worden naar een passende acteur. De cd met aria’s van Porpora kreeg afgelopen oktober het stempel Preludes Gids-cd opgedrukt. Van die aanbieding resteert nog een bescheiden aantal exemplaren. Voor snelle beslissers geldt dus een voordeliger prijs.