Dat muziek bij mensen een gevoelige snaar kan raken is een bekend gegeven. Het zijn dikwijls externe factoren die voedsel geven aan de ontroeringen. Een voorbeeld. Velen kunnen gewoonlijk het tweede deel van Beethovens derde pianoconcert met droge ogen aanhoren. Vult dezelfde muziek de aula van een crematorium dan moet men dikwijls moeite doen de tranen te bedwingen. Zelfs indien de aanwezigheid daar niet meer betreft dan een beleefde formaliteit.
Muziek is emotie. Denkt u nu niet dat dit vooral geldt voor klassieke muziek. Integendeel. In het algemeen gesproken zullen er meer tranen geplengd worden tijdens het aanhoren van een door Frans Bauer en Marianne Weber vertolkte smartlap, dan bij Bachs Air uitgevoerd op de G-snaar. Dat is een gegeven waarmee ik heb leren leven, maar ik blijf het als een missie zien mensen te winnen voor de klassieke muziek.
Van de voorzitter der Verenigde Klassieke Zaken:
De postbode reikt me het nieuwste nummer aan van het vakblad van de Verenigde Klassieke Zaken (VKZ). Het magazine oogt gezetter dan gewoonlijk. Klopt: ‘[…] er zijn [sic] een aantal pagina’s toegevoegd. Dus nog meer, nog dikker dit maal. Acht pagina’s met DE ANDERE KLASSIEKERS’.
Het is de voorzitter zelf die mij in zijn vakblad de vraag stelt ‘Raakte u nooit diep ontroerd door een Frans chanson?’ Nee, meneer Fred van der Flier, dat is mij nog nooit overkomen. Ook verscholen van de rest van de wereld klopte mijn hart niet sneller bij de populaire tango. De collectieve ontroering bij de traan van Máxima toen Carel Kraayenhof zijn bandoneon zoetelijk in en uit liet gaan heb ik nooit begrepen. Als orthodox handelaar in klassieke cd’s heb ik het vervolgens dan ook nagelaten de vruchten te plukken van de vele tienduizenden Tango Royals die er in de weken na februari 2002 over de cd-toonbanken gingen. En de muziek van mijn buren? Ik wou dat ik de mogelijkheid had om daar af en toe de stekker uit het stopcontact te kunnen trekken. En ik wil ook absoluut niet op schoot bij Karin Bloemen!
Nu we het toch over emoties en koninklijke gebeurtenissen hebben mag ik misschien even van de gelegenheid gebruik maken een paar woorden te wijden aan de bijzetting. Aanvankelijk durfde ik er niet mee voor de dag te komen, maar ik kan het niet langer voor me houden. Wat is het geval. Na het overlijden van Koningin Juliana zat ik tien dagen opgezadeld met een prangende vraag. Waarom bezocht zij nooit mijn winkel? In alle kranten stond het te lezen, zij shopte als een gewone mevrouw bij de Baarnse middenstand. In het NOS-journaal van 20 maart mocht de plaatselijke boekhandelaar prominent zijn verhaal doen over de Koninklijke Hoogheid die boeken kocht in zijn winkel. In de kranten werd geschreven over de cadeautjes die ze bij mijn Baarnse collega-winkeliers insloeg voor haar kinderen en kleinkinderen. Wat zorgde er voor dat zij míjn winkel nooit bezocht? Aan de hoogte van de prijzen die ik doorgaans in rekening breng voor cd’s kan het niet gelegen hebben. Het mag als bekend worden verondersteld dat Koningin Juliana nooit haar portemonnee hoefde te trekken. De rekeningen werden door mijn mede-middenstanders altijd discreet naar ‘Soestdijk’ gestuurd. Zou het minder opbeurende stukje dat ik ooit schreef over de zangkwaliteiten van haar dochter me hebben opgebroken? Maar dat was rond de Kerst 2000 en voor die tijd zag ik haar ook al nooit in mijn winkel.
De muziekkeuze rond de plechtige bijzetting van Koningin Juliana gaf het antwoord op mijn kwellende vraag. Bij Satie en Grieg drong het al een beetje tot me door, maar het was de door Bob Zimmerman bewerkte versie van Erik Berglunds Angel of Hope die mij de ogen opende. De Oranjes hebben niet zo veel op met klassieke muziek.
Een paar jaar geleden was het me tijdens een televisieregistratie van een Oranje-concert dat plaatsvond in een van de Haagse paleizen al opgevallen. Toen stond Bachs Musikalisches Opfer op het programma. Van de gezichten van de daar verzamelde koninklijke familieleden viel toen weinig vreugde af te lezen. Eerlijkheidshalve moet ik toegeven, dat dit ook aan de nogal slaapverwekkende uitvoering kan hebben gelegen. Door muziek ontroerde of verblijde koninklijke gezichten zag ik tot nu toe echter alleen als er klanken werden geconsumeerd uit die ‘andere’ door de VKZ gepromote ‘klassieke wereld’.
Er is in de voorbije weken heel wat afgeschreven over de gewoonheid van Koningin Juliana. Meest in het oog springend was toch wel de typering dat zij een vorstin was mét, vóór en ván het volk. Dat in de voorbije dagen de vraag naar Angel of Hope die naar de Matthäus-Passion oversteeg vormt het postume bewijs van die constatering.