Er wordt regelmatig gesproken over een crisis die de klassieke cd-markt treft. Tal van gerenommeerde musici en orkesten gaan noodgedwongen van start met een eigen cd-label. Zij kregen een schop onder de kont van de grote cd-producenten. Ook sommige kleintjes weten van wanten. Musici die gewoon waren daar plus op hun rekest te krijgen voor een nieuwe cd worden nu met de spreekwoordelijke nul het bos in gestuurd. Als je vandaag de dag nog een cd wilt opnemen moet je óf een eigen labeltje beginnen óf het geluk hebben ‘ontdekt’ te worden door een grote cd-producent die niet alleen valt op je uitvoerende talenten. Een flinke zak euro’s op tafel zetten bij de producent om elk risico bij voorbaat af te kopen kan ook, alhoewel zelfs dat geen absolute zekerheid meer biedt. Prelude krijgt regelmatig bezoekers over de vloer die hun nood klagen over het feit dat hun plaatselijke cd-handelaar is gestopt met de verkoop van klassieke cd’s en/of alleen nog maar cd’s in huis heeft van lik-m’n-vestje.
Crisis in de klassieke cd-handel dus. En toch, u wilt niet weten hoeveel klassieke cd’s er vandaag de dag nog worden uitgebracht. Misschien zit een deel van het ongemak hem wel juist daarin. Overproductie. Prelude is een winkel met een eigen(wijs) smoel. Als eigenaar van de zaak koop ik alleen in wat ik zelf mooi vind. Komt er een vertegenwoordiger op bezoek met in zijn koffer vijftig nieuw uitgebrachte cd’s dan is de kans groot dat er maar twee titels uit die koffer in de Prelude-collectie worden opgenomen. Dikwijls levert de visite de vertegenwoordiger niet meer op dan een kopje koffie. ‘Volgende keer beter’’, zijn dan woorden bij het afscheid. De door Prelude uitverkoren producties krijgen een plek op de pagina’s met actueel aanbevolen cd’s. Sinds enige tijd gaan de aanprijzingen vergezeld van streaming audio geluidsfragmenten. Alles om het u gemakkelijk te maken.
Prelude laat zich niet leiden door de waan van de dag. Een voorbeeld uit de praktijk. De Nederlandse gambist Ralph Meulenbroeks is een musicus die min of meer zelf cd’s op de markt brengt. Een jaar of wat geleden kreeg ik zijn eerste cd aangeboden. Die voldeed niet aan de Prelude-criteria en van inkoop was dan ook geen sprake. Onlangs verscheen de tweede cd van Meulenbroeks. Daar is veel vraag naar. Ik hoorde de gambist onlangs een uur lang aan in het NPS Radio 1-programma Kunststof (zie daar Archief d.d. 7 mrt. 2005). Het leverde dezelfde kromme-tenen-ervaring op als een paar maanden geleden toen ik hem live hoorde concerteren. Gambomania heet zijn nieuwe cd met solostukken voor de viola da gamba en er is niets aan.
NRC-handelsblad recensent Kasper Jansen (daar komt hij weer, ik kan het niet helpen) schrijft in zijn deftige courant ‘Geen betere ambassadeur voor de gamba dan Ralph Meulenbroeks’. Hij tovert voor Gambomania het hoogste aantal ballen uit zijn zak. Inhoudelijk schrijft hij níéts over de cd. Wel over het ontblote bovenlijf van de gambist en zijn cowboyschoenen met flame tips. Ja, als je dat belangrijk vindt…
In december 2006 komt Meulenbroeks met een kerst cd-tje getiteld Christmas Carols. Daar heb ik niks op tegen – we leven in een vrij land – maar dat Kasper Jansen zijn slijpsteen voor de geest mag gebruiken om dit toppunt van kitsch in te promoten als een klassieke cd is in mijn optiek te treurig voor woorden. Lees hoe Jansen zijn ‘Kerstgamboman&cetera’ trakteert op vijf ballen.
Er is niet zozeer sprake van een crisis in de klassieke cd-handel, als wel het Nederlandse recensenten-’dom’ is afgezakt naar een bedenkelijk niveau. Men schrijft maar wat. Vult kolommen met non-informatie. Valt op blote mannenlijven. Raakt opgewonden van schaars geklede jonge violistes. Er komt weer wat moois aan dames en heren muziekjournalisten! Sla de Gramophone van april 2005 er maar op na. Op pagina elf blikt Nicola Benedetti u al uitdagend aan. Ziet u uzelf onder het genot van een glaasje al zitten aan de interviewtafel met dit aanstormende talent? U kunt uw positieve recensie over haar kijk op Szymanowski’s vioolconcert op voorhand al schrijven.
Zo, dat lucht lekker op. Terug naar de dagelijkse Prelude werkelijkheid. Bekijkt u de recente aanvullingen op de pagina Actueel Aanbevolen en de kans is groot dat u met mij tot de conclusie komt dat spreken over een crisis in de klassieke cd-handel wel erg betrekkelijk is. Neem bijvoorbeeld Vivaldi’s opera Bajazet uitgevoerd door een aantal geweldige solisten en Europa Galante onder leiding van Fabio Biondi. Wat een geweldige opera en hoe fabelachtig mooi uitgevoerd. De Virgin veritas-uitgave behelst twee cd’s en een meegeleverde DVD met beelden van een aantal treffende opnamesessies is alleen al een juweeltje om te bezitten. Zie en luister hoe Vivica Genaux, Elina Garanca, Marijana Mijanovic en Patrizia Ciofi de Tragedi per musica van Vivaldi voor het voetlicht brengen. Maar ik wil wel iets met u afspreken. Laten we die muziek gewoon lekker onder ons houden. Ik moet er niet aan denken dat Kasper Jansen of een van zijn kornuiten de opera ontdekt. Voor je het weet slepen zij hun idool Cecilia Bartoli er met de haren bij om háár de credits te geven voor de herontdekking van Vivaldi’s opera’s. En nog iets. Mocht u het voornemen hebben de vijf Gambomaniaballen van Jansen te volgen, luistert u dan vooral eerst even naar de fragmenten van de cd’s van de Catalaan Jordi Savall en de Italiaan Paolo Pandolfo die u hieronder aantreft. Als er al gesproken moet worden van ambassadeurs voor de viola da gamba dan zijn zij het wel. Om elke schijn te vermijden is van beide cd’s een willekeurige prelude geplukt. De prestaties van Meulenbroeks zijn te beluisteren via zijn website www.voixhumaines.com. Daar treft u ook een link aan naar het marketing & commucinatiebureau voor muziek en theater Vivesco. Een handig adres voor het geval u zelf nog eens een cd-tje in de markt wilt zetten. Het laatste nieuws dateert van 11 maart 2005 en luidt: ‘Ralph Meulenbroeks heeft een halve pagina in het NRC Handelsblad’.
Vivica Genaux, mezzosopraan
Een slordig quizje in VPRO’s Vrije Geluiden
In VPRO’s televisieprogramma Vrije Geluiden kwam op zondag 10 december 2006 de Nederlandse viola da gambaspeler Ralph Meulenbroeks in beeld. Hij mocht er onder andere zijn nieuwe kerst-cd-tje promoten. De desbetreffende uitzending sloot de VPRO af met een prijsvraagje. (17 december 2006)