Over zielen en (on)zaligheden…

Het zal een jaar geleden zijn dat ik werd gebeld door een medewerker van de Evangelische Omroep. Hij was getipt door een van zijn collegae: in Baarn is een klassieke cd-handelaar actief met verstand van zaken. Én met ideeën, vooral ook over hoe het óók zou kunnen met Radio 4. Na een absentie van een paar jaar op de klassieke zender, was de EO door de zendercoordinator uitgenodigd om daar weer terug te keren. Eigenlijk wist de EO-er er niet zo goed raad mee. Zijn omroep kon kiezen uit een dagelijks lunchprogramma, luchtig van opzet dus inclusief het tegenwoordig onvermijdelijk spelletje, en een uitzending op de zondagochtend. Het moet gezegd, het was een fijn gesprek. Vanzelfsprekend ging mijn advies in de richting van een programma op de zondagochtend, de EO waardig dus. De uitzendingen zouden in het teken moeten staan van kwalitatief hoogwaardige en actuele klassieke cd-producties. Met een cantate van Johann Sebastian Bach zou wekelijks het kerkelijk jaar kunnen worden gevolgd. Met een dergelijk programma zou de EO niet alleen zijn eigen achtergrond eer aan doen, maar bovenal de luisteraar serieus nemen. Onbescheiden als ik ben, liet ik de EO-er weten over een zekere radio-ervaring te beschikken en dat ik voor het samenstellen van zo’n programma op de zondagochtenden alsook de presentatie ervan beschikbaar was. Zoals gezegd, de EO-er en ik voerden een fijn gesprek. Even verkeerde ik zelfs in de naïeve veronderstelling, dat het misschien een bijbaantje voor me op zou kunnen leveren…

U raadt het al, ik vernam niets meer van EO-zijde. Inmiddels verzorgt die omroep op de zondagochtend het programma EO Klassiek, een ‘bezield programma voor een breed publiek. Licht maar toch inhoudelijk met een toegankelijke en open presentatie. Een variatie van vocale en instrumentale muziek, thematisch geprogrammeerd.’

Van de week was mediapriester Antoine Bodar te gast bij E0’s Knevel & Van de Brink. Hij gaat ingaande 5 september op Radio 4 wekelijks op de zondagochtend het programma Ziel en Zaligheid presenteren. Dit programma wordt door de RKK overgenomen van de AVRO. Het Nederlands Dagblad schrijft op 9 augustus over die transfer: ‘Volgens de RKK brengt Bodar een uur muziek die aansluit bij het gevoel van de zondagochtend en de liturgische kalender als uitgangspunt neemt. […] met lichtheid en humor, de muziekkeuze duiden, waarbij hij ook zal ingaan op de religieuze betekenis of de spirituele zeggingskracht van de muziek.’

Aan de praattafel van het EO-duo zegt Bodar, dat zijn wekelijks uurtje steeds zal beginnen met een Gregoriaans gezang dat past in de liturgie van de dag. Hij zal worden bijgestaan door twee musicologen die hem de helpende hand gaan bieden. Bodar acht zich als presentator van Ziel en Zaligheid geschikt, omdat hij beschikt over een grote radio- en televisie-ervaring. Knevel vraagt de zielzorger of hij als proeve van bekwaamheid een van de door Claudio Monteverdi gecomponeerde toonzettingen van het Magnificat zou willen aankondigen. Nou, dat wil Bodar wel.

Bodar zegt: “Luisteraars vandaag is de Maria Tenhemelopneming, 15 augustus. Dat betekent dat Maria de eerste is, helaas sommige protestanten zijn het vergeten. Magnificat. Monteverdi is een grote componist die de polyfonie heeft gestimuleerd en u moet bedenken luisteraars, het Magnificat is, staat in de bijbel, dat zeg ik er voor de protestanten even bij, ze zegt vanaf nu zullen alle geslachten mij zalig prijzen. Wij merken dat niet steeds, maar luistert u hoe Monteverdi dat verwoordt en hoe prachtig hij de hemelse melodie hier tentoonspreidt.”

Het ontgaat me waarom Bodar het Magnificat – de lofzang waarin Maria kond doet van de aanstaande geboorte van Jezus – koppelt aan de Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart, maar daar zal vast een geestelijke reden aan ten grondslag liggen.* Dat de eerwaarde Monteverdi typeert als grote voorvechter van de polyfonie, terwijl de componist zich juist afzette tegen de sterke regels van die strakke muziekleer en met zijn ‘seconda prattica’ koos voor meer muzikale vrijheden, zegt mij meer over de geschiktheid van de nieuwbakken presentator. Ik kan niet anders dan constateren dat Hilversum met Bodar een mannelijke equivalent van Maartje van Weegen in huis heeft gehaald. En zo wordt de zondagochtend op Radio 4 er een als op alle doordeweekse dagen…

* Een bezoeker van de website laat weten dat het Magnificat in de R.K.Kerk ook wordt gelezen en / of gezongen tijdens de liturgie van de viering van de Maria Tenhemelopneming. De verbinding van Bodar was in deze dus zo gek nog niet. Geworteld in een protestante traditie, die wars is van welke Mariaverering dan ook, bestond voor mij slechts een link naar het naderende kerstfeest.