Prelude Luisteravond: Hoe voerde Bach zijn Matthäus Passion uit in Leipzig?

Als er één op muziek gezet verhaal over het lijden van Jezus populair is dan is het wel de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach. De passie was voor het eerst te horen tijdens een kerkdienst op Goede Vrijdag 11 april 1727 in de Thomaskirche in Leipzig. In Nederland viel die eer in 1870 te beurt aan Toonkunst Rotterdam en de Amsterdamse première vond plaats in 1874 door het Toonkunstkoor en het Parkorkest onder leiding van Johannes Verhulst. In 1899 zette de toenmalige dirigent van het Concertgebouworkest Joseph Wilhelm Mengelberg met een door Felix Mendelssohn ingekorte versie van de Matthäus Passion een traditie in gang die uiteindelijk leidde tot jaarlijks meer dan honderd uitvoeringen van het meesterwerk in Nederlandse kerken en concertzalen.
Sinds de oeruitvoering in ons land is er in de uitvoeringspraktijk enorm veel veranderd. Mengelberg zette het werk voor het voetlicht met een koor van meer dan 250 zangers, maar hoe klonk Bachs muziek destijds in de Thomaskirche? Om een antwoord op die vraag te krijgen organiseert de Stichting Kunst & Cultuur Baarn in samenwerking met Prelude Klassieke Muziek op vrijdagavond 12 april een Luisteravond in de Baarnse Paaskerk. Bachkenner, maar bovenal Bachliefhebber, Rens Bijma verzorgt dan een presentatie over hoe Bachs Matthäus-Passion destijds in Leipzig moet hebben geklonken. Rens Bijma promoveerde in december 2017 bij prof. dr. Albert Clement op Bachs uitvoeringspraktijk bij zijn cantates en passies in Leipzig. Daarbij kwam hij tot de conclusie dat een aantal aspecten van de tegenwoordige uitvoeringspraktijk afwijken van Bachs eigen praktijk. Dat geldt ook voor de zogenoemde historisch geïnformeerde uitvoeringen, waarbij getracht wordt de manier van musiceren uit de barok zoveel mogelijk te benaderen, onder andere met behulp van (kopieën van) instrumenten uit Bachs tijd.

Tijdens de presentatie op 12 april zal Bijma een deel van zijn verworven kennis delen met de bezoekers, en dan speciaal toegepast op Bachs Matthäus-Passion. Onderwerpen die daarbij aan de orde komen zijn onder andere: Hoe vaak voerde Bach zijn passie uit, in welke kerken, en waarin verschilden die uitvoeringen van elkaar? Wie waren Bachs zangers en instrumentalisten? Hoe was het interieur van beide hoofdkerken in Leipzig? Hoeveel musici namen deel aan de uitvoeringen van de Matthäus-Passion en hoe waren zij opgesteld in de kerken? Hoe snel nam Bach zijn tempi? En welk tempo hanteerde hij bij het uitvoeren van de koralen? Op 12 april krijgt u van Rens Bijma, die zijn verhaal zal illustreren met muziekfragmenten en geprojecteerde beelden, een antwoord op die vragen. De Luisteravond in de aan de Oude Utrechtseweg gelegen Paaskerk vangt aan om 20:00 uur. De toegang is gratis.